Egel in de tuin

Beschutting, voedsel en water trekt een egel aan

Egels komen verspreid over heel Nederland voor in bossen, parken en tuinen. Een egel voelt zich het beste thuis in een tuin met weinig verharding die niet te netjes is opgeruimd. Een egel zoekt een omgeving die beschutting biedt en waar voedsel en water in de nabijheid beschikbaar is. Door dorre bladeren in de herfst te laten liggen onder bomen en struiken kunnen egels een goede slaap- en schuilplek vinden. Onder het bladerdek houden zich ook bodeminsecten schuil; voedsel voor de egel.

Beschutting
Wilt u toch het blad opruimen of zijn er te weinig schuilplaatsen in uw tuin? Geef de egels dan een veilig eigen plekje door een egelwoonhuis te plaatsen. Wist u dat egels ook graag een warm schuurtje opzoeken? Zet de deur in het najaar open en de kans is groot dat er een egel komt logeren. Zorg er wel voor dat de in-/uitgang altijd toegankelijk is. Een goed egelwoonhuis heeft een bodem, is waterdicht en is voorzien van een toegangstunnel waar een kat niet door kan. Plaats het egelhuis onder begroeiing op een rustige plek. Voorzie het huis van een laagje droge bladeren. Als de egel de schuilplaats graag aanneemt is de kans reëel dat ze een permanente bewoner van uw tuin wordt en er wellicht zelfs in het voorjaar haar kleintjes groot brengt. Water en voer kan het best niet in het woonhuis worden aangeboden.

Wanneer er niet voldoende te vinden is, trekken ze naar de volgende tuin. Niet zelden leidt dat tot aangereden egeltjes op straten. Om dit te voorkomen is het raadzaam om van maart tot december goed egelvoer aan te bieden. U kunt het uiteraard jaarrond aanbieden, mits er actieve zijn die het eten en het voer niet bederven kan. Kies voor speciaal egelvoer met een hoog gehalte vlees en insecten (zie: goed egelvoer) en niet voor etensresten of melk want daarvan kunnen egels ernstig ziek worden. Als u een tuin met een schutting heeft, is het raadzaam om een doorgang te maken. Egels slapen wel 18 uur per etmaal en zijn vooral ’s nachts actief.’ s Nachts en in de schemering struint een egel soms wel tot 5 kilometer af op zoek naar natuurlijk voedsel en water.
Een egel in de tuin is de best denkbare slakkenbestrijder in uw (moes)tuin. Egels halen een groot deel van hun vocht uit het eten van vochtige insecten zoals wormen en slakken. Daarnaast drinken ze graag bij een vlakke slootkant of vijver. Als dit niet voorhanden is, is het raadzaam om water op een vlakke ondiepe schaal aan te bieden zodat de egel niet om die reden uw tuin gaat verlaten.

Winterslaap
Egels houden een winterslaap. Oude egeltjes gaan vanaf de eerste nachtvorst ofwel zo rond eind november in een soort ‘spaarstand’ waarbij hun lichaamstemperatuur kan dalen van ca. 35 naar slechts 4 graden! De ademhaling daalt daarbij naar een hele lage frequentie en de spijsvertering stopt. Jonge egeltjes blijven langer actief om door te groeien en een goede buffer op te bouwen voor de winterslaap.

Afhankelijk van de buitentemperaturen en de stand van de lichaamsvoorraad ontwaken egels eind maart, begin april. Als een egeltje in het voorjaar ontwaakt is het tot 30% van zijn lichaamsgewicht kwijtgeraakt. Zodra de temperaturen boven 12 tot 15 graden komen, wordt de egel actiever en zal het op zoek gaan naar voedsel.
Soms worden ze wakker tijdens hun winterslaap, omdat de schuilplek te nat is of omdat de reserves opraken. Ziet u een verzwakte egel onder winterse omstandigheden dan is het raadzaam deze te helpen met water, goed egelvoer en een droge goede schuilplek.

Paringstijd
Egels die in het voorjaar uit hun winterslaap ontwaken, gaan direct op zoek naar eten om zo snel mogelijk weer op het oude gewicht te komen. Eenmaal op krachten breekt de paringstijd in mei aan. In juni of later in de zomer bouwen ze vaak een nestje meestal beschut onder een haag, een stapel takken of in een composthoop of in het egelhuis waarin ze overwintert hebben. De verzorging van de jongen vergt veel energie van de ouders en vindt plaats van juli tot oktober. Als de jongen hun eigen weg gaan in de herfst, bouwen de oude egeltjes hun winternesten om een goede schuilplaats voor de winter te hebben.

Kwetsbaar en beschermd
Egels zijn in de Nederlandse Flora en Faunawet opgenomen als beschermde diersoort, door onze hulp op de juiste manier te bieden, kunnen we voorkomen dat het een bedreigde diersoort wordt:

• Bied kwalitatief gevarieerd egelvoer aan en plaats dat niet te dicht bij het egelwoonhuis (zie: goed egelvoer)
• Plaats een goed egelhuis; waterdicht, met bodem en toegangstunnel
• Zorg dat uw tuin toegankelijk is (geen dichte schuttingen)
• Gebruik geen slakkenkorrels
• Voorkom gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in uw tuin
• Laat gevallen bladeren liggen
• Creëer houtstapels waar ze onder kunnen kruipen
• Gebruik geen robotmaaiers (zeker niet ’s nachts)
• Wees alert bij het grasmaaien
• Wees alert bij het onkruidwieden en heb oog voor natuurlijke nesten
• Motiveer uw buren om ook de egels te helpen; het leefgebied van een egel bestrijkt meer dan 1 tuin.