Het bijvoeren van egels in je tuin is alleen van waarde als je geschikt egelvoer aanbiedt!
Een egel valt onder de orde van de insecteneters – een carnivoor dus, maar in de praktijk is een egel een omnivoor; een alleseter. Naast regenwormen, kevers, slakken, pissebedden en spinnen eet een egel ook kadavers van vogeltjes en als het de kans krijgt ook jonge muizen inclusief de (plantaardige) maag- en darminhoud. Ook fruit en zachte zaden worden graag gegeten. Een egeltje bijvoeren in de tuin is jaarrond nuttig maar de meeste activiteit zal van maart tot december te zien zijn. Het voer dat u de egels aanbiedt, is bijvoeding. Egels gaan zelf altijd nog op zoek naar insecten en larven. Echter de bijvoeding moet uitgebalanceerd zijn. Voldoende dierlijke ingrediënten, gevarieerd en met een juiste calcium-fosforverhouding.
Geef egels geen melk. Egels kunnen melksuikers (lactose) niet verteren en hun spijsvertering kan compleet ontregeld raken – ze krijgen er diarree van. Water op een schoteltje of ondiep bakje aanbieden is wel goed.
Goed en minder geschikt egelvoer
Door opvanglocaties van egels wordt vaak kattenvoer aangeraden in plaats van speciaal egelvoer. Dat komt omdat er helaas veel slecht egelvoer op de markt is en kattenvoer dan in elk geval al beter voldoet. Er is echter ook goed speciaal egelvoer dat wel beter is dan kattenvoer. Goed special egelvoer is rijk aan gedroogde insecten en gedroogd vlees en daardoor wel wat duurder dan slecht egelvoer en het meeste kattenvoer.
Slecht egelvoer is te herkennen als bij de samenstelling als eerste ingrediënt een plantaardig ingrediënt wordt genoemd. Het eerste ingrediënt moet pluimveevlees of gedroogde insecten zijn. Een egelvoer met rozijnen is vaak ook niet geschikt.
Fabrikanten van minder geschikt egelvoer handelen uit onwetendheid of verweren zich met ‘dat het toch maar om een aanvulling op het natuurlijk voedsel gaat’ en daarom niet zo relevant is dat het nutritioneel niet voldoet.
Kies voor goed uitgebalanceerd egelvoer. Goede merken egelvoer zijn wat ons betreft: Voerwaarts egelvoer, Welkoop egelvoer met insecten, Tweetfeed egelvoer, Oswalt egelvoer, Aveve egelvoer met insecten.
Goed uitgebalanceerd egelvoer is beter dan kattenvoer, lees hier waarom.
Geef goed egelvoer in plaats van kattenvoer
Voer geen (extra) meelwormen aan egels.
Voer geen enkelvoudige voeders
Meelwormen, stukjes pinda, havermout en gepelde zonnepitten kunnen onderdeel zijn van een goed uitgebalanceerd egelvoer maar zijn enkelvoudig ongeschikt om aan een egel te voeren. Indien je deze ingrediënten enkelvoudig aan egels aanbiedt, kunnen (onder meer) door een verkeerde verhouding van calcium en fosfor gezondheidsproblemen bij egels ontstaan. Als deze ingrediënten in egelvoer zijn verwerkt, dient de negatieve verhouding calcium/fosfor door andere ingrediënten opgeheven te worden. Het tekort aan calcium in meelwormen kan bijvoorbeeld gecompenseerd worden met een hogere hoeveelheid calcium in schaal- en weekdieren of in een samengesteld brokje met toegevoegde calcium.
Dierlijk eiwit
Een egel heeft een sterk verteringssysteem dat van alles kan verteren. Dit wil niet zeggen dat alles even geschikt is voor een egel.
Eiwit uit insecten en eiwit uit pluimveevlees is opgebouwd uit aminozuren die de egel in de juiste verhouding binnen krijgt, makkelijk kan verteren en welke voor de egel essentieel zijn.
Plantaardig eiwit is niet per definitie ongeschikt, maar in elk geval lastiger verteerbaar en minder goed qua verhoudingen tussen de aminozuren (bouwsteentjes van eiwit). Uitsluitend plantaardig eiwit is slecht voor egels. Het ontbreekt de egels dan aan essentiële aminozuren zoals taurine.
Van al het vleeseiwit is pluimvee-eiwit lichter verteerbaar met een betere aminozurenverhouding voor egels dan roodvlees van varkens of herkauwers.
Een beetje plantaardig voedsel als onderdeel van een uitgebalanceerd dieet kan een egel prima verteren, maar te veel of structureel geeft een probleem. Bij de vertering van plantaardig eiwit worden lever en nieren meer belast. Nierproblemen bij met name oudere katten (ook een ‘dierlijk-eter’) worden ook toegeschreven aan hoge koolhydraat aandelen (= granen) in droogvoer voor katten.
Soms zijn aan gemengd egelvoer ook gedroogde garnaaltjes toegevoegd. Dat lijkt misschien vreemd voor een landdier. Maar egels zijn dol op pissbedden en die zijn weer familie van de kreeft en de garnaal. De eiwitstructuur van garnaaltjes past dus juist heel goed bij de natuurlijke behoeften!
Calcium-Fosfor
Een verkeerde verhouding tussen calcium en fosfor is een van de belangrijkste oorzaken van ziekten en gebreken bij egels die door mensen zijn (bij)gevoerd. Te plantaardige voeding maar ook te veel meelwormen kunnen hiervan de veroorzaker zijn. Naar egelvoeding en egelwelzijn wordt met name in Duitsland (Pro Igel) en Engeland (o.a. Hedgehog-Rescue) meer en meer onderzoek gedaan. Een optimale verhouding Calcium:Fosfor in egelvoer blijkt 1,5 tot 1,4 delen Calcium samen met 1 deel fosfor te zijn. En 1,3:1 tot 1:1 blijken nog acceptabel.
Als het calciumgehalte in het voer ten opzichte van fosfor steeds te laag is, kan dat leiden tot ontkalking van het lichaam. Het diertje onttrekt de calcium uit de botten om lichaamsfuncties uit te kunnen blijven voeren. De botten (en stekels) kunnen uiteindelijk misvormd, buigzaam en broos worden met pijn, breuken of misvormingen tot gevolg. Dit staat bij egels bekend als Metabolic Bone Disease (MBD) (ook wel hyperparathyreoïdie genoemd). Wanneer de ongebalanceerde voeding aanhoudt, heeft het bij egels vaak de dood tot gevolg. Het is niet voor niets dat egels graag slakken eten. Een slak is rijk aan fosfor en een slakkenhuis nog rijker aan calcium (38%).
Onterecht wordt verondersteld dat elke bijvoeding voor egels behulpzaam is. In het wild zijn ze gewend om een grote variatie aan zaken te eten die ze vinden waarmee ze -mits er geen voedselschaarste is – instinctief een passend dieet bij elkaar zoeken. Het bijvoeren van egels in je tuin is alleen van waarde als je geschikt egelvoer aanbiedt!
